Αξιολόγηση και παρέμβαση σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες με διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού

• «Το παιδί μου πηγαίνει στην Γ’ Δημοτικού και έλαβε διάγνωση Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή. Τι σχέση έχει αυτό με τον αυτισμό; Το παιδί μου θα εξελιχθεί όπως και τα άλλα παιδιά; Χρειάζεται θεραπεία;»
• «Έχουμε ένα αγοράκι 3 ετών. Δυσκολευόμαστε να επικοινωνήσουμε μαζί του. Έχει καθυστερήσει στην γλωσσική του ανάπτυξη, δεν δείχνει τι θέλει. Στον παιδικό σταθμό δυσκολεύεται να παίξει μαζί με άλλα παιδιά. Θέλει πάντα να γίνεται το δικό του. Υπάρχει περίπτωση να έχει αυτισμό; Και τι μπορούμε να κάνουμε;»
• «Από μικρός ένιωθα διαφορετικός από τα άλλα παιδιά. Μεγαλώνοντας αντιμετώπισα δυσκολίες στην ολοκλήρωση των σπουδών μου και στη συνεργασία με συναδέλφους στη δουλειά. Διάβασα για το σύνδρομο Asperger και πολλά πράγματα ισχύουν και για μένα. Τελικά έχω κάτι; Ποιος είμαι; Μπορώ να κάνω κάτι γι’ αυτό;»
• «Στο Δημοτικό ήμουν πρώτος στα μαθήματα, είχα και φίλους. Στο Γυμνάσιο με κοροϊδεύουν επειδή καμιά φορά φέρνω λάθος τετράδια στο μάθημα, επειδή αργώ να απαντήσω κι επειδή δεν παίζω ποδόσφαιρο αλλά κάθομαι πίσω από τις βρύσες και παίζω με το κινητό μου. Μου αρέσει ένα κορίτσι, αλλά θύμωσε μαζί μου όταν της είπα κάτι. Τι μου συμβαίνει; Γιατί πρέπει να πηγαίνω σε ψυχολόγο;»

Πολλές φορές δημιουργείται σύγχυση γύρω από το τι είναι ο αυτισμός, το σύνδρομο Asperger, ο υψηλής λειτουργικότητας αυτισμός, οι διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές. Οι γονείς ψάχνουν να βρουν απαντήσεις μέσα σ’ έναν κυκεώνα πληροφοριών (συχνά αντικρουόμενων) στο internet, σε βιβλία και περιοδικά. Οι ειδικοί από την άλλη προτείνουν διάφορες (και διαφορετικές) μεθόδους αντιμετώπισης ή «θεραπείας». Τα ίδια τα παιδιά και οι έφηβοι με αυτισμό αντιλαμβάνονται ότι για κάποιο λόγο είναι διαφορετικοί από τους άλλους. Μερικές φορές ρωτούν τους γονείς τους τι τους συμβαίνει, άλλοτε πάλι δεν εκφράζονται αλλά εκδηλώνουν συναισθηματικές εντάσεις, δύσκολες συμπεριφορές, ή χαμηλή αυτοεκτίμηση, τάση για απομόνωση. Όταν υπάρχουν και άλλα αδέρφια στην οικογένεια, τα πράγματα συχνά περιπλέκονται…

Τα αδέρφια συχνά εισπράττουν λιγότερη προσοχή απ’ όση έχουν ανάγκη. Κάποια υιοθετούν το γονεϊκό ρόλο και αναλαμβάνουν μεγαλύτερη απ’ ότι ταιριάζει στην ηλικία τους υπευθυνότητα για τις συμπεριφορές του αδερφού/αδερφής με αυτισμό. Άλλα ενοχλούνται από την διαφορετικότητα του αδερφού / αδερφής τους και δεν θέλουν να έχουν καμιά σχέση μαζί του. Ολόκληρο το σύστημα της οικογένειας δέχεται κραδασμούς από συναισθήματα θυμού, λύπης, απόγνωσης και προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε συμπεριφορές δύσκολες και στην εξάντληση (σωματική και ψυχική) που οι συμπεριφορές αυτές επιφέρουν.

Μια διέξοδος για όλα αυτά συχνά φαίνεται να είναι το να απευθυνθεί η οικογένεια στον «ειδικό». Πολλοί γονείς επισκέπτονται με τα παιδιά τους κέντρα παρέμβασης (πρωινά ή απογευματινά). Παρέμβαση που ποικίλλει από ειδικό παιδαγωγικό πρόγραμμα και λογοθεραπεία, μέχρι μουσικοθεραπεία ή θεραπευτική ιππασία. Στη χειρότερη περίπτωση οι «θεραπείες» δεν αποτελούν τίποτα παραπάνω από φύλαξη των παιδιών. Στην καλύτερη περίπτωση το παιδί βρίσκει μια συναισθηματική διέξοδο, ασκείται σε μαθησιακές και κοινωνικές δεξιότητες και οι γονείς ακούν κάποιες συμβουλές. Τελικά όμως τι από όλες αυτές τις παρεμβάσεις έχει αποτέλεσμα; Πόσες από τις ασκούμενες δεξιότητες μπορεί πραγματικά να εφαρμόσει το παιδί με αυτισμό και σε άλλα περιβάλλοντα (σπίτι, σχολείο); Οι γονείς κατανοούν πραγματικά πού οφείλονται οι συμπεριφορές του παιδιού; Βρίσκουν οι ίδιοι κατανόηση και στήριξη, ή μετατρέπονται σε άβουλους αποδέκτες «ειδικών συμβουλών» εύκολων στη θεωρία αλλά δύσκολων στην πράξη; Και με τα αδέρφια τι γίνεται; Ξεχάστηκαν πάλι, πήραν την τελευταία σειρά προτεραιότητας…

Η διαδικασία αναγνώρισης του αυτισμού σε ένα παιδί, έφηβο, ενήλικα και η διαδικασία στήριξης και καθοδήγησης του ίδιου και της οικογένειας, δεν είναι εύκολος δρόμος. Δεν υπάρχουν έτοιμες λύσεις, ούτε δοκιμασμένες «θεραπείες» που να είναι αποτελεσματικές για όλους. Η κάθε περίπτωση ατόμου με αυτισμό είναι μοναδική. Όπως και η οικογένεια αλλά και το ευρύτερο σύστημα που το περιβάλλει, έχουν τα δικά τους χαρακτηριστικά και ανάγκες.

Η δική μας συμβολή, ως ομάδα ειδικών της ψυχικής υγείας, στην διαχείριση των παραπάνω δυσκολιών, είναι μέσω μιας διαδικασίας συνεργασίας με τα μέλη του οικογενειακού συστήματος.

• Με τα ίδια τα παιδιά / εφήβους με αυτισμό: χτίζοντας μια σχέση εμπιστοσύνης, γνωρίζοντας τις αδυναμίες τους αλλά και τα δυνατά τους ημεία, καθοδηγώντας τους να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες και να αξιοποιούν τα δυνατά τους σημεία.
• Με τους γονείς: μέσα από μια ισότιμη διαδικασία συνεργασίας, όπου η γνώση και εμπειρία μας στον αυτισμό συναντιέται με την γνώση και εμπειρία των γονέων με το παιδί. Ανακαλύπτουμε τον τρόπο για να επικοινωνήσουμε καλύτερα με το παιδί, να βελτιώσουμε την επαφή μαζί του, να ενισχύσουμε τις κοινωνικές του δεξιότητες, να το οδηγήσουμε σε περισσότερη αυτονομία.
• Με παιδιά 2 ως 4 ετών και τους γονείς τους: με τη μέθοδο πρώιμης παρέμβασης, άσκησης του παιχνιδιού και της αλληλεπίδρασης γονέα – παιδιού.
• Με τα αδέρφια: δίνοντάς τους την προσοχή που τους λείπει, παρέχοντάς τους τη γνώση γύρω από το παιδί με αυτισμό, ενισχύοντας στρατηγικές αντιμετώπισης δύσκολων συναισθηματικών καταστάσεων.
• Με τους ενήλικες με αυτισμό: μέσα από μια διαδικασία αυτογνωσίας και καθοδήγησης σε θέματα επικοινωνίας, καθημερινών δεξιοτήτων και κοινωνικών επαφών.

Συνοπτικά οι υπηρεσίες μας γύρω από τις διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού:

• Αξιολόγηση
• Πρώιμη παρέμβαση σε παιδιά (2-4 ετών) και γονείς (με ραντεβού / με κατ’ οίκον επισκέψεις)
• Συμβουλευτική γονέων με την μέθοδο της ψυχο-εκπαίδευσης
• Ανάπτυξη των κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων του  παιδιού / εφήβου ατομικά ή σε ομάδα
• Υποστήριξη των μαθησιακών δυσκολιών του παιδιού / εφήβου (με ραντεβού / κατ’ οίκον)
• Συμβουλευτική και καθοδήγηση στις καθημερινές δεξιότητες του παιδιού / εφήβου (με ραντεβού / με εξωτερικό πρόγραμμα / στο σχολείο)
• Συμβουλευτική και καθοδήγηση ενηλίκων (με ραντεβού / με εξωτερικό πρόγραμμα)
• Συμβουλευτική και ψυχο-εκπαίδευση για τα αδέρφια παιδιών με αυτισμό ατομικά ή σε ομάδα.

Διαβάστε περισσότερα για σχετιζόμενες υπηρεσίες μας:

Στήριξη της Συμμετοχής με όρους Asperger’s και Αυτισμού Υψηλής Λειτουργικότητας: Εξατομικευμένα Προγράμματα

Ψυχοθεραπεία & Συμβουλευτική Παιδιών & Εφήβων

Ψυχοθεραπεία & Συμβουλευτική  Οικογένειας

Ανάπτυξη Μαθησιακών, Συναισθηματικών & Κοινωνικών δεξιοτήτων